Interview

ଭୁବନେଶ୍ବର, ଜାନୁଆରୀ ୧୭ (ଲୋକାଲ ୱାୟାର): ଜଣେ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଙ୍ଗଠନ, ଲୋକକଳା ଓ ଲୋକସଂସ୍କୃତିର ଗବେଷକ, ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଲୋକ ସଂସ୍କୃତିର ସଂରକ୍ଷକ, ଲେଖକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ସମାଜସେବୀ ଭାବେ ରାଜ୍ୟର ସାଂସ୍କୃତିକ ପରିମଣ୍ଡଳରେ ଜୟନ୍ତ କୁମାର ବେହେରା ଏକ ପରିଚିତ ନାଁ।

ଦୀର୍ଘ ଦଶନ୍ଧି ଧରି କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକକଳା, ଲୋକନୃତ୍ୟ ଓ ଲୋକସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଥିବା ଜୟନ୍ତଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ଭବାନୀପାଟଣାରେ ଘୁମୁରା ଏକାଡେମୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇ ଏହି ଲୋକନୃତ୍ୟ ବିଦେଶ ପହଞ୍ଚିସାରିଛି।

ଦୀର୍ଘବର୍ଷରୁ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ ପରିଚିତ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିବା ଜୟନ୍ତ କୁମାର ବେହେରାଙ୍କ ସହ ଲୋକାଲ୍ ଓ୍ବାୟାର ପକ୍ଷରୁ ଏକ ସାକ୍ଷାତକାର।

ଆପଣଙ୍କ ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରେ କଳାହାଣ୍ଡିର ସାଂସ୍କୃତିକ ପାଣିପାଗ କିଭଳି ଥିଲା?

-ସେତେବେଳେ କଳାହାଣ୍ଡିର ସାଂସ୍କୃତିକ ପାଣିପାଗ ବେଶ୍ ଭଲ ଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ନାଟ ଦଳ ଥିଲେ । ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ନାଟ କରୁଥିଲେ ।

ବ୍ରଜମୋହନ ସାହିତ୍ୟ ସମିତି ପକ୍ଷରୁ ଭବାନୀପାଟଣାରେ ସପ୍ତାହ ବ୍ୟାପି ସାହିତ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚା, ପଦ୍ୟାନ୍ତ, କବିତା ପାଠ, ଆଲୋଚନାଚକ୍ର ଓ ଶ୍ଲୋକାନ୍ତ ଆଦି ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିଲା ।

ଏଥିରେ ବହୁତ ଜନସମାବେଶ ହେଉଥିଲା । ଗାଁ ଗାଁରେ ଘୁମୁରା ଦଳ ଥିଲେ । ପାହାଡ଼ି ଇଲାକାରେ ଢାପ୍ ଦଳ ବି ଥିଲେ । ଦଶହରା ସମୟରେ ରାଜବାଟୀ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ସକାଳ ଯାଏ ଘୁମୁରା ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେଉଥିଲା ।

ବାହାଘରଗୁଡ଼ିକରେ ନାଟ ହେଉଥିଲା । ଦୋଳୋତ୍ସବ, ରାମ ନବମୀ ସମୟରେ ବି ସୁଆଙ୍ଗ ଓ ଦଣ୍ଡନାଟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।

ସବୁ ଗାଁରେ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ କିଛିନାକିଛି ବାଦ୍ୟ ବାଜୁଥିଲା । କହିବାକୁ ଗଲେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂଗ୍ରାମ ଭିତରେ ବଞ୍ଚୁଥିବା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଭିତରେ ବି ସାଂସ୍କୃତିକ ବାସ୍ନାଟେ ସବୁବେଳେ ବାରିହୋଇ ପଡୁଥିଲା ।

ଆପଣ ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ଲେଖାଲେଖି ତଥା ପତ୍ରିକା ସମ୍ପାଦନା କରୁଥିଲେ । ସେଥିରୁ ସଙ୍ଗଠନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆସିବା ପଛରେ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ଥିଲା?

-ଭବାନୀପାଟଣାର ବ୍ରଜମୋହନ ହାଇସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିଲାବେଳେ ସେଠାକାର ମୁଖପତ୍ର ‘ତରୁଣ’ରେ ମୋର ପ୍ରଥମ ଓ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିବା ‘ମୀନାବଜାର’ରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଲେଖା ବାହାରିଥିଲା ।

ସେଠାରୁ କବିତା ଲେଖିବାର ଇଚ୍ଛାଟେ ପ୍ରବଳ ହେଲା ଓ ବହୁତ ଲେଖିଲି ମଧ୍ୟ । ପରେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପକ୍ଷରୁ ‘ଗିରିଝର’ର ସମ୍ପାଦନା ହାତକୁ ଆସିଲା । ପଢୁଥିବାବେଳେ ସ୍କୁଲରେ ହେଉଥିବା ନାଟକଗୁଡ଼ିକରେ ଅଭିନୟ କରିବା ଭିତରେ ତତ୍କାଳୀନ ତରୁଣ-ନାଟ୍ୟକାର ସୋହନଲାଲ୍ ଅଗ୍ରୱାଲଙ୍କ ନାଟକକୁ ମଞ୍ଚସ୍ଥ କରାଇବା ଆମପାଇଁ ଚାଲେଞ୍ଜ ଥିଲା ।

ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ନାଟକ କରିବା ଇଚ୍ଛା ବି ପ୍ରବଳ ଥିଲା । ଛାତ୍ର ଥିବାବେଳେ ପାଖୁଡ଼ା, ପଞ୍ଚପାଖୁଡ଼ା ଆଦି ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ସମ୍ପାଦନା ବି କଲି । ଖେଳକୁଦ କରୁଥିବା ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଲାଲବାହାଦୁର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲି ଓ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଭାଧରଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲି ।

ସତ କହିବାକୁ ଗଲେ ଯାହାର ଯେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଭା ଦେଖୁଥିଲି, ତାଙ୍କୁ ସେହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲି । ଏହିଭଳି ଭାବରେ ମୁଁ ସଙ୍ଗଠକ ହୋଇଗଲି ।

ଯଦିଓ ଜଣେ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଙ୍ଗଠକ ହିସାବରେ ଆପଣଙ୍କ ଖ୍ୟାତି ସାରା ଦେଶରେ ରହିଛି, ତେବେ ଆଉ କିଛି ହେବାର ଥିଲା, ଯାହା ହୋଇପାରିଲେନି ବୋଲି ମନରେ ଦୁଃଖଟେ ଅଛି କି?

-ମୋର ସେଭଳି ଅଲଗା କିଛି ହେବାର ଅଭିଳାଷ ହିଁ ନଥିଲା । ଛୋଟବେଳୁ ମାଟି ଓ ମାଟିର ସଂସ୍କୃତି ତଥା ପରମ୍ପରା ପ୍ରତି ବହୁତ ଲୋଭ ଥିଲା । ଆଉ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ବେଶି ଭଲପାଉଥିଲି ।

ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଜିଲ୍ଲାର ବିକାଶ ସମ୍ଭବ, ଏହି ଆଶାଟି ମୋର ସବୁବେଳେ ରହିଛି ଏବଂ ସଙ୍ଗଠକ ଭାବେ ମୁଁ ଖୁବ୍ ଆନନ୍ଦିତ ମଧ୍ୟ । ସଙ୍ଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆମେ ଏ ମାଟିର ଅନେକ ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଲୋକନୃତ୍ୟର ପୁନରୁତ୍ଥାନ କରିପାରିଛୁ ।

କ୍ରୀଡ଼ାବିତ୍ ଓ ସାରସ୍ୱତ ସାଧକଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇୁପାରିଛୁ । ଶିଶୁ ତଥା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଲାଗି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିପାରିଛୁ । ଏଥିରେ ପେଟ ପୂରିଯାଉଛି । ଆଉ ବା କ’ଣ ହୁଅନ୍ତି? ଏମିତିରେ ତ ଠିକ୍ ଅଛି ।

ବିଗତ ଷାଠିଏ ବର୍ଷର ଅବିଭକ୍ତ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ନଖଦର୍ପଣ ଆପଣ । ଏହାରି ଭିତରେ କଳାହାଣ୍ଡିର କେଉଁ ଦିଗକୁ ନେଇ ଆପଣ ଆନନ୍ଦିତ ଏବଂ କେଉଁ ଦିଗକୁ ନେଇ ଦୁଃଖିତ?

– ବିଗତ ଷାଠିଏ ବର୍ଷରେ ଅବିଭକ୍ତ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲା କ୍ରୀଡ଼ା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯଥେଷ୍ଟ ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରିଛି । ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବି । ହେଲେ ଷାଠିଏ, ସତୁରୀ, ଅଶି, ନବେ ଦଶକରେ କଳାହାଣ୍ଡିର କ୍ରୀଡ଼ା ଯେଉଁ ଦୌଡ଼ରେ ଥିଲା, ଏବେ ସେ ଦୌଡ଼ ନାହିଁ କହିଲେ ଚଳେ ।

କିନ୍ତୁ ସାହିତ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଦୁଇତିନି ଦଶନ୍ଧି ହେଲା କଳାହାଣ୍ଡିର ପରିଚୟ ସବୁବେଳେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହୁଛି । କଳାହାଣ୍ଡିର ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ଏବେ କେବଳ ରାଜ୍ୟ ଓ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହୁଛନ୍ତି ତାହା ନୁହେଁ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କ ସାହିତ୍ୟ କୃତିଗୁଡ଼ିକରେ ଭିନ୍ନ ବାସ୍ନା ବାରିହୋଇଯାଉଛି, ଏହା ଆନନ୍ଦର ବିଷୟ ।

ନାଟକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବି ଆଗଠୁ ଏବର ଯୁବକମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ ରାଜ୍ୟ ତଥା ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ କଳାହାଣ୍ଡିଆ ଶୈଳୀକୁ ନିଆରା ଭାବେ ଥୋଇ ପାରିଛନ୍ତି । ଲୋକଗୀତ ଓ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରତି ବି ସେହିପରି ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ିଛି । ପ୍ରତିଭାମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ ମଞ୍ଚ ପାଉଛନ୍ତି ।

କିନ୍ତୁ ଦୁଃଖଲାଗେ ଯେ, ଜଗତିକରଣର ପ୍ରଭାବରେ ଓ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅଭାବରୁ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ଲୋକକଳା ଢାପ୍, ମାଦଲି, ଦଣ୍ଡାରି, ଶିଙ୍ଗବଜା, ଘୁଡକା, ମୁଣ୍ଡତୋପୁ ଆଦି ଲୋକନୃତ୍ୟ ଓ ଗୀତକୁଡୁଆ ପରମ୍ପରା ଲୋପ ପାଇବସୁଛି । ଆମେ ଆମ ଦ୍ୱାରା ଯେତେ ସମ୍ଭବ, ବଞ୍ଚାଇବାର ପ୍ରୟାସ କରୁଛୁ, ହେଲେ ତାହା ଯଥେଷ୍ଟ ବୋଲି କହିପାରୁନି ।

ଜଣେ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଭାବେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆପଣ କିଛି ସମାଜ ସଂସ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ଏବେ ସେସବୁ ଦେଖିଲେ କେମିତି ଲାଗେ?

– ଏବେ ସେଭଳି ସ୍ଥିତି ନାହିଁ । ସେତେବେଳେ କଳାହାଣ୍ଡିର ସ୍ଥିତି ବିଭିନ୍ନ ଦିଗରୁ ଦୁଃଖଦାୟକ ଥିଲା ।

ରାସ୍ତାଘାଟ, ବିଦ୍ୟୁତ, ଗମନାଗମନ ସବୁଠି ଥିଲା ସମସ୍ୟା । ୧୯୬୭ରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀପୁରରେ ପାହାଡ଼ ଧସି ଗୋଟା ଗାଁ ବିପନ୍ନ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଆମେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ଯାଇ ଦିନରାତି ଖଟି ଉଦ୍ଧାର କାମରେ ସାମିଲ୍ ଥିଲୁ ।

୧୯୬୫-୬୬ର ମରୁଡ଼ି ବେଳେ ଖଡ଼ିଆଳ, ନୂଆପଡ଼ା, ବୋଡ଼େନ ଓ ସିନାପାଲି ଅଞ୍ଚଳରେ ବୁଲିବୁଲି ପ୍ରପିଡ଼ିତଙ୍କୁ ଭବାନୀପାଟଣାର ଲାଞ୍ଜିଗଡ଼ ବଙ୍ଗଳାରେ ରଖି ଅନୁଷ୍ଠାନର ସବୁ ସଦସ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ସେବା କରିବା ସହ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଥଇଥାନ କରିଥିଲୁ ।

ଟିକେ ସୁସ୍ଥ ହେଲାପରେ ଯମୁନାସାଗରରେ କାମ ଯୋଗାଇଦେବା ସହ ଖଲିଦନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ତାକୁ ବିକ୍ରି କରିବାର ବାଟ ଦେଖାଇଦେଲୁ । ପରେ ସେମାନେ ନିଜ ନିଜ ଗାଁକୁ ଫେରିଯାଇଥିଲେ ।

ଦୃଷ୍ଟିହୀନ, ମୂକ ଓ ବଧିର ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଅବିଭକ୍ତ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ଏହି ବର୍ଗର ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷାଦାନ ସହ ଯୋଗ୍ୟ କରାଇବା ଆମ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଗୋଟେ ସଫଳତା ।

ପୁରୁଣା ଜୀର୍ଣ୍ଣଶୀର୍ଣ୍ଣ ବାଲାଜୀ ମନ୍ଦିରର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ବେହେରାଗୁଡ଼ା ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ, ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଭଳି ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆମେ ନିୟୋଜିତ ରହିଆସିଛୁ ।

ଏବେ ସସବୁକୁ ଦେଖିଲେ ଖୁସିଲାଗେ । ସେତିକିବେଳେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ କଳା, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, କ୍ରୀଡ଼ା ସାଙ୍ଗକୁ ଏସବୁ କାମ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥିଲା ।

ସାରା ଓଡ଼ିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଭୂମିକା ବିଶେଷ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ । ତେବେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନଟିକୁ ଏତେ ଦୂର ଆଣିବା ଭିତରେ ଆପଣ କେବେ କ୍ଲାନ୍ତ ହୋଇନାହାନ୍ତି?

-ନା, ବରଂ ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇଛି । ଅନୁଷ୍ଠାନ କେବଳ ମୋର ନୁହେଁ, ଅନେକ ସଦସ୍ୟଙ୍କର ନିଜର ଘର । ଅନେକ ସାହିତ୍ୟିକ, ସଂସ୍କୃତିକର୍ମୀ ଓ ସାମାଜିକ କର୍ମୀଙ୍କ ପାନ୍ଥଶାଳା । ଏଠାରେ ସବୁବେଳେ ଘରୋଇ ପରିବେଶ । ସମସ୍ତଙ୍କ ଭିତରେ ନିଜର ଭାବ ରହିଛି । ମୋତେ ଲାଗେ, ଜୀବନ ଜଞ୍ଜାଳର କ୍ଲାନ୍ତି ଏଠାକୁ ଆସିଲେ ମେଣ୍ଟିଯାଏ । ତେଣୁ ମୁଁ କେବେ କ୍ଲାନ୍ତ ହୋଇନାହିଁ ।

କ୍ରୀଡ଼ା, ସାହିତ୍ୟ, ନୃତ୍ୟଗୀତ, ପାଠାଗାର ଆଦି ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଭୂମିକା ସମଗ୍ର ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କୁ ଚକିତ କରିଛି । ଏତେ ବିଭାଗକୁ କେମିତି ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି?

-ପ୍ରକୃତରେ ଭଲପାଇବା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼କଥା । ଆମେ ସବୁ କାମ ସମସ୍ତେ ମିଳିମିଶି ପରିଚାଳନା କରିଥାଉ । ମୁଁ କେବଳ ନେତୃତ୍ୱ ନିଏ । ଆମ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ଗ୍ରହଣଶୀଳତା ବଡ଼ ଜିନିଷ ।

ଏକଦା କ୍ରୀଡ଼ା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦକ୍ଷ ପ୍ରତିଭାମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି କରାଉଥିଲୁ । ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲୁ, ଜୋସ୍ ଦେଉଥିଲୁ । ଆପେ ଆପେ ସେମାନେ ରାଜ୍ୟ ତଥା ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ, ରୌପ୍ୟ ଓ ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ ଜିଲ୍ଲାକୁ ଆଣି ଦେଇଥିଲେ ସେମାନେ ।

ସୁନ୍ଦର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରାଉଥିଲୁ । କଳ।ହାଣ୍ଡି ଓ ନୂଆପଡ଼ା, ଦୁଇ ଜିଲ୍ଲାର ସମସ୍ତଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଆମ ଉପରେ ଥିଲା । ସବୁ ପ୍ରତିଭା ଆମ ସହିତ ସାମିଲ ହୋଇ ରହିଥିଲେ ।

କେବଳ ସାମିଲ୍ ହୋଇଥିଲେ, ତାହା ନୁହେଁ, ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଫଳ ବି ହେଉଥିଲେ । ନୃତ୍ୟ, ଗୀତ, ସାହିତ୍ୟରେ ବି ସେମିତି । ଅନୁଷ୍ଠାନଟି ସହରରେ ଥିଲେ ବି ଏହା ଯେତିକି ସହରକୈନ୍ଦ୍ରୀକ, ସେତିକି ଗ୍ରାମାଭିମୁଖୀ ।

ଗାଁର ପ୍ରତିଭାମାନେ ସମସ୍ତେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ସେମାନଙ୍କର ବୋଲି ଭାବନ୍ତି । ଗୋଟେ ସହରରେ ଥିବା ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ଗାଁର ପ୍ରତିଭା ନିଜର ବୋଲି କହିବା, କମ୍ ବଡ଼କଥା ନୁହେଁ।

ଆପଣଙ୍କ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଅବିଭକ୍ତ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ ବହୁତ ବେଶି । ଏହି ଜନପ୍ରିୟତାକୁ ନେଇ ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ କେବେ ଚାହିଁଛନ୍ତି କି?
– ଏମିତିରେ ତ ଛୋଟବେଳୁ ମୁଁ ସଙ୍ଗଠନକୁ ଭଲପାଏ ।

ପ୍ରାୟ ୪୦ ବର୍ଷ ତଳେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ କଳାହାଣ୍ଡିର ଗାଁଗାଁକୁ ପଦଯାତ୍ରା କଲୁ, ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ବି ଆସିଲୁ ଆଉ ଏଦିଗରେ ଅନେକାଂଶରେ ସଫଳ ବି ହେଲୁ । ସେତେବେଳେ ଅନେକ ଲୋକ ମୋତେ ଜାଣିଲେ ।

ପରେ ପାଠାଗାର ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ସାକ୍ଷରତା ଅଭିଯାନରେ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରାୟ ସବୁ ଗାଁକୁ ଯିବାକୁ ହେଲା । ଏଠାକାର ଲୋକଙ୍କର ଆତ୍ମୀୟତା ଓ ଭଲପାଇବା କାହିଁରେ କେତେ! ଗାଁଗାଁରେ ଟଙ୍କାମାଳ, ଫୁଲମାଳ ଦେଇ ବନ୍ଦାପନା କରନ୍ତି । ଏହି ସମୟକୁ ମୁଁ କେବେ ଭୁଲିପାରିବି ନାହିଁ ।

ଅନ୍ୟ ଦିଗରେ ଘୁମୁରା ନୃତ୍ୟକୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ରୁଷିଆରେ ପରିବେଷଣ କରାଇବା ଭଳି କାମରୁ ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିବା ତଥା ଲୋକଙ୍କ ଭଲପାଇବା ମିଳିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । ଏହା ପରେପରେ ମୋତେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ଦଳରେ ଯୋଗଦାନ ଓ ବିଧାୟକ ଟିକଟ ପ୍ରଦାନ ଲାଗି ଚାପ ପଡ଼ିଛି ।

କିନ୍ତୁ ମୁଁ କେବେ ରାଜନୀତିରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ଚାହିଁନାହିଁ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ରାଜନୀତିରେ ପଶି ଦଳୀୟ କନ୍ଦଳରେ ମାତିବା ଅପେକ୍ଷା ଜଣେ ମାନବାବାଦୀ ସମାଜକର୍ମୀ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଙ୍ଗଠକ ଭାବେ ମୋ ମାଟି ମାଆର ସେବା କରିବାକୁ ମୁଁ ଭଲପାଇବି ।

ବିଶ୍ୱବିଜୟ କରିସାରିଥିବା କଳାହାଣ୍ଡିର ଲୋକନୃତ୍ୟ ଘୁମୁରା ହେଉଛି ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରାଣ । ଏଥିପାଇଁ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ସବୁଠି ଜଣାଶୁଣା । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି କହିବେ?
-ଘୁମୁରା ମୋର କାହିଁକି, ସବୁ କଳାହାଣ୍ଡିଆଙ୍କର ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରାଣ । ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ଛୋଟଥିଲି, ଜାତୀୟ ଜନରାଜ୍ୟ ଦିବସ ପାଇଁ ବାପା ଘୁମୁରା ନୃତ୍ୟ କଳାକାରଙ୍କୁ ସଙ୍ଗଠିତ କରି ଦିଲ୍ଲୀ ନେବାର ଥିଲା ।

ସହକାରୀ ଜିଲ୍ଲା ସୂଚନା ଓ ଲୋକସମ୍ପର୍କ ଅଧିକାରୀ ଭାବେ ବାପାଙ୍କ ଏହା ସରକାରୀ ଦାୟିତ୍ୱ ଥିଲା । ଏହା ୧୯୬୧ ମସିହାର କଥା । ସେହି ନୃତ୍ୟ ଦେଖି ମୁଁ ବିଭୋର ହୋଇଗଲି ।

କହିବାକୁ ଗଲେ ଅନେକ ଦିନ ଧରି ମୋ କାନରେ ଘୁମୁରାର ନାଦ ତରଙ୍ଗାୟିତ ହେଉଥିଲା । ତେଣିକି ଏହି ବାଦ୍ୟକୁ ତଥା ନୃତ୍ୟକୁ ଭଲପାଇବା ଆଜି ଏମକୁ ଏହି ସ୍ତରକୁ ନେଇଆସିଛି ।

ଘୁମୁରାଗୁରୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ କର୍ମଶାଳା, ଘୁମୁରା ଏକାଡେମୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ଘୁମୁରା ନୃତ୍ୟ ସମ୍ପର୍କିତ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶନ, ଘୁମୁରା କଳାକାରଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ, ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା, ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ନୃତ୍ୟଦଳଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ରେରଣା ଓ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ କାମ କରୁଛି ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ । ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ନବମ ଏସିଆଡ୍ କ୍ରୀଡ଼ା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

ସେଠାରେ ଆମେ ୫୦ ଜଣ କଳାକାର ଘୁମୁରା ପରିବେଷଣ କରିଥିଲୁ । ୧୯୮୭ରେ ରୁଷିଆରେ ଆମ କଳାକାରମାନେ ଘୁମୁରା ପରିବେଷଣ କରିଥିବାବେଳେ ୧୯୯୯ର ଜାତୀୟ ସ୍ତର ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ଉତ୍ସବରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ୧୮୫ ଜଣ କଳାକାର ସେମାନଙ୍କ ଘୁମୁରା ନୃତ୍ୟ ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।

କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ପ୍ରତିବର୍ଷ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ହେଉଥିବା ଉତ୍ସବଗୁଡ଼ିକରେ ଆମ ଏଠାକାର ଘୁମୁରା କଳାକାରମାନେ ସାମିଲ ହେଉଛନ୍ତି ଓ କଳାହାଣ୍ଡିର ସୁନାମ ବଢ଼ାଉଛନ୍ତି ।

ଏଠାରେ କହିରଖେ, ଗଲା ୪୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ମହାବୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର କଳାକାରମାନେ ଦେଶବିଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଦଶ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଥର ଏହି ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିସାରିଲେଣି ।

ଯଦିଓ ବଜାଶାଲିଆ, ଢାପ୍, ମହୁରୀ, ମାଦଲି, ବନାବାଡ଼ି, ଦଣ୍ଡାରୀ ଆଦି ଅନେକ ଲୋକନୃତ୍ୟର ପୁନରୁତ୍ଥାନ ଲାଗି ଅନୁଷ୍ଠାନ ସତତ ଚେଷ୍ଟା କରିଆସୁଛି, ତଥାପି ଘୁମୁରା ହିଁ ମୋର ଓ ଆମ ଅନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରାଣ, ମୁଁ ଏହାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବି ।

ଲୋକାଲ୍ ଓ୍ବାୟାର୍

“ମୋର ସେତେବେଳକୁ ୪ କି ୫ ବର୍ଷ ହେବ, ଆମ ଗାଁ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ସଉନାମରା ୟୁପି ମିଶନ ସ୍କୁଲରେ ମୋର ନାମଲେଖା ହେଲା । ଆମ ଘରଠାରୁ ସ୍କୁଲ ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼ କିଲୋମିଟର ଥିଲା ଓ ଆମେ ଚାଲିଚାଲି ସ୍କୁଲ୍ ଯାଉଥିଲୁ ।

ସେତେବେଳେ ମୋର ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ଡୁଙ୍ଗଡୁଙ୍ଗ ସାର୍, ଜିସ୍ପିନ୍ ମିଞ୍ଜ ଓ ତିର୍କି ସାର୍ । ସ୍କୁଲରେ ମୋର ମାଡ଼ ପ୍ରତି ଭାରି ଭୟ ଥିଲା । ମୋର ମନେଅଛି, ଆବ୍ରାହମ୍ ମିଞ୍ଜ ସାରଙ୍କ କଥା । ସେ ଆମକୁ ଗଣିତ ଓ ଇଂରାଜୀ ପଢ଼ାଉଥିଲେ ।

ଟିକେ ଭୁଲ୍ ଭଟକା ହେଲେ ପ୍ରବଳ ମାଡ଼ ଦେଉଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିଲା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ଡର । ସେତେବେଳେ ଆମର ଗୋଟେଗୋଟେ କ୍ଲାସରେ ଦୁଇଟା ଲେଖାଏଁ ସେକ୍ସନ୍ ଥିଲା । ଗୋଟେ କ୍ଲାସରେ ପାଖାପାଖି ୫୦ ଖଣ୍ଡେ ପିଲା ଥିଲେ ।

କେବଳ ଆମ ଗାଁ ନୁହେଁ, ଆଖପାଖ ଅନେକ ଗାଁର ପିଲା ଏହି ସ୍କୁଲକୁ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଆସୁଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ସ୍କୁଲରେ ଆମକୁ ତଳେ ବସି ପଢ଼ିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଚକାମାରି ବସି ପଢୁ ।

“ଏଠାରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲା ବେଳେ, ସେହି ଛୋଟବେଳୁ ହିଁ ମୋର ଖେଳ ପ୍ରତି ବେଶ୍ ଆଗ୍ରହ ଥିଲା । ଗାଁରେ ହେଉ କି ଆଖପାଖରେ, ଖେଳ ହେଉଥିଲେ ସେଠାକୁ ଯିବା ପାଇଁ ମନ ହେଉଥିଲା । ଖେଳ କହିଲେ ହକି ।

ହକି ସେହି ସମୟରେ ବି ଆମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲା । ଏପରିକି ଆମ ସ୍କୁଲରେ କ୍ଲାସ୍-କ୍ଲାସ୍ ଭିତରେ ବି ମ୍ୟାଚ୍ ହୁଏ । ବାହାରକୁ ଆସିଲେ ଗାଁର ପଡ଼ା-ପଡ଼ା ଭିତରେ ବି ହକି ମ୍ୟାଚ୍ ହୁଏ । ତାକୁ ଦେଖିଦେଖି ମୋ ଭିତରେ ସେତେବେଳୁ ଏହି ଖେଳ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଆସିଯାଇଥିଲା ।

ଆଗରୁ କହିଛି ଯେ, ପାଠପଢ଼ା ସାଙ୍ଗକୁ ଖେଳ ପ୍ରତି ସେତେବେଳୁ ହିଁ ମୋର ରୁଚି ଥିଲା । ହେଲେ ଘରଲୋକ ମନା କରୁଥିଲେ । ପାଠ ପଢ଼ିବା ସାଙ୍ଗକୁ ଘରର କାମଦାମ ବି କରିବାକୁ କହୁଥିଲେ । ଘରର କାମ କହିଲେ, ଯାହା ବି କାମ । ମା’ଙ୍କୁ ଘରକରଣାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା କାମ ।

“ସଉନାମରା ୟୁପି ମିଶନ ସ୍କୁଲରେ ମୁଁ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ଯାଏ ପଢ଼ିଥିଲି । ଷଷ୍ଠ ବେଳକୁ ସେଠାକାର ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଆସିଲି । ଏହି ସ୍କୁଲରେ ଆମର ତିନି ଜଣ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ- ଜନ୍ ତିର୍କୀ, ପ୍ରତାପ ତିର୍କୀ ଓ ରଣା ସାର୍ ।

ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ଏହି ସ୍କୁଲରେ ସେତେବେଳେ କେଳର ଗୋଟେ ଭଲ ବାତାବରଣ ଥିଲା । ଏହି ସ୍କୁଲରେ ନିୟମିତ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ହୁଏ । ସେତେବେଳକୁ ମୁଁ ହକି ସାଙ୍ଗକୁ ଫୁଟବଲ୍ ବି ଖେଳୁଥିଲି । ବିଶେଷକରି ଶନିବାର, ରବିବାର ଆସିଲା ମାନେ ଖେଳ ଆଉ ଖେଳ ।

ମୋର ଯାହା ମନେପଡୁଛି, ସଂଧ୍ୟା ହେଲା ମାନେ ଆମେ ପଡ଼ିଆକୁ ଦୌଡ଼ିଯାଉଥିଲୁ । ଆମର ତ ଭଲ ଷ୍ଟିକ୍ ନଥାଏ । ତେଣୁ ଭଙ୍ଗାରୁଜା ହକିଷ୍ଟିକ୍ ସଂଗ୍ରହ କରି ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଖେଳୁ । ଛୋଟଛୋଟ ପିଲା ଆମେ, ହେଲେ ଗାଁର ବଡ଼ମାନେ ବି ଆମ ସହିତ ଖେଳନ୍ତି, ଯାହା ସେତେବେଳେ ଆମକୁ ଢେର୍ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲା ।

ସେତେବେଳେ ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ଅନେକ ପିଲା ଖେଳୁଥିଲେ । ସେଥିରୁ ଅନେକ ଏବେ ବି ମୋର ସାଙ୍ଗ ଅଛନ୍ତି, ଯେମିତି ସେଲଭେସ୍ତାର୍ ମିଞ୍ଜ ।

“ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀ ପାଶ୍ କରିବା ପରେପରେ ତ ମୁଁ ହକି ଖେଳିବା ପାଇଁ ସିଲେକ୍ସନ୍ ହୋଇଗଲି। ସେଠାରୁ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ବି.ଏସ୍. ହାଇସ୍କୁଲ୍ରେ ମୋତେ ଭର୍ତ୍ତି ହେବାକୁ ପଡ଼ିଲା । ମୁଁ ନ୍ୟାସନାଲ୍ ସ୍ପୋର୍ଟସ୍ ଟାଲେଣ୍ଟ କନଟେଷ୍ଟରେ ସାମିଲ ହେଲି । ୧୯୮୯ରେ ଏଠାରେ ମନୋନୀତ ବି ହେଲି ।

ଏଥର ମୋତେ ହଷ୍ଟେଲରେ ରହିବାକୁ ହେଲା । ହେଲେ ହଷ୍ଟେଲ୍ ବହୁତ ପୁରୁଣା ଥିଲା । ସେଠାରେ ରହିବା ପାଇଁ ବହୁତ ସଫାସୁତୁରା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ସେସବୁ କରି ଆମେ ସେଠାରେ ରହିବା ଆରମ୍ଭ କଲୁ । ସାଇ ସ୍କିମ୍ ହିସାବରେ ଆମକୁ ଖେଳ ଉପକରଣ ମିଳିଲା ଓ ଆମେ ସକାଳେ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ କେବଳ ଖେଳିଲୁ ।

ସେତେବେଳେ ହେରମାନ୍ ଲାକ୍ରା ଓ ଏ.କେ. ବଂଶଲ୍ ସାର୍ ଆମର କୋଚ୍ ଥିଲେ । ଆଉ ଏହି ହାଇସ୍କୁଲର କ୍ରୀଡ଼ା ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ପୃଷେଠ୍ ସାର୍ । ସେ ଆମକୁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ପୋର୍ଟସ୍ ଇଭେଣ୍ଟ ହେଲେ ସାଙ୍ଗରେ ନେଇଯାଉଥିଲେ ।

ଏହାରି ଭିତରେ ଆମେ ସବ୍-ଜୁନିୟର୍ ନେହରୁ କପ୍ ଜିତି ଆସିଥିଲୁ । ଏହି ସ୍କୁଲରେ କିନ୍ତୁ ମୁଁ କମ୍ ପାଠ ପଢୁଥିଲି ଆଉ ବେଶିବେଶି ହକି ଖେଳୁଥିଲି । ପ୍ରାକ୍ଟିସ୍ ଉପରେ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ବେଶି ବେଶି ନଜର ଥିଲା ।

ପଟିଆଲାରେ ହୋଇଥିବା ସିଲେକ୍ସନରେ ଆମ ଭିତରୁ ଅନେକ କଟିଯାଇଥିଲେ । ଆମେ କେବଳ ୪ ଜଣ ରହିଥିଲୁ । ଏହି ସମୟରେ କାଳୁଚରଣ ଚୌଧୁରୀ ଆମର କୋଚ୍ ଥିଲେ । ମୁଁ ଯେୁଁ ବି.ଏସ୍. ହାଇସ୍କୁଲ୍ କଥା କହୁଛି, ସେତେବେଳେ ଏଠାରେ ପଡ଼ିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିଲା, ତଥାପି ଆମେ ଖେଳୁଥିଲୁ। ୩ ବର୍ଷ ସେଠାରେ ରହିବାକୁ ହେଲା, କିନ୍ତୁ ପଡ଼ିଆ ଠିକ୍ ହୋଇପାରିଲାନାହିଁ । ସକାଳ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ପ୍ରାକ୍ଟିସ୍ ଭିତରେ ଦେଖୁଦେଖୁ ୩ ବର୍ଷ କଟିଗଲା, ମୁଁ ଜାଣିପାରିଲିନାହିଁ । ଆମେ ସ୍କୁଲରେ ପ୍ରାୟ ୨୨ ଜଣ ପିଲା ହକି ଖେଳୁଥିଲୁ ।

“ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ମୋର ଗୋଟେ ସ୍ମରଣୀୟ ଅନୁଭୂତି ଅଛି, ଯାହାକୁ କେବେ ଭୁଲିହେବ ନାହିଁ । ଆମେ ରହୁଥିବା ପଡ଼ାରେ ବାବୁବନ୍ଧ ବା ପୋଖରୀ ଅଛି । ସେଠାରେ ଆମେ ସାଙ୍ଗମାନେ ମିଶି ଗାଧାଉ ।

ପୋଖରୀ ଭିତରେ ଡେଇଁ ଡେଇଁ ଗାଧେଇବାର ମଜା ନିଆରା। ଆମର ବି ଟିକେ ବଦମାସୀ ଥିଲା । ଆମେ କାଠଗଣ୍ଡିଗୁଡ଼ା ଧରି ପହଁରୁଥିଲୁ । ସ୍କୁଲ୍ ଯିବା ଆଗରୁ ଦୁଇ ଘଣ୍ଟା କାଳ ପୋଖରୀରେ କଟୁଥିଲା ।

କାଠର ଗୋଟେ ପଟା ପକାଇ ଆମେ ପୋଖରୀ ଭିତରେ ଥରେ ଡେଉଁଥିଲୁ । ପଟାକୁ ପୁସ୍ କଲେ ଉପରକୁ ଜଣେ ଉଠିଯାଇପାରିବ । ମୁଁ ସେଭଳି ଥରେ କଲି । ହେଲେ ସିଧା ଆସି ବାଜିଲା ଥୋମଣିରେ । ସେ ଦାଗ ଏବେ ବି ଅଛି । ଏହାବ ବାଜିବା ପରେ ମୁଁ ବେହୋସ୍ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ହେଲେ ଭୟରେ ଘରଲୋକଙ୍କୁ କିଛି କହିପାରିନଥିଲି ।

“ମୋଟାମୋଟି କହିବାକୁ ଗଲେ, ମୋର ସ୍କୁଲ୍ ଜୀବନ ବି ଖେଳରେ ଖେଳରେ ହିଁ କଟିଥିଲା । ବାପା ସି.ଆର୍.ପି.ଏଫ୍. ରେ ଥିଲେ । ସେ ଆମକୁ ଅନ୍ୟ ଗାଁରେ ମ୍ୟାଚ୍ ହେଲେ ବି ଦେଖାଇନେଉଥିଲେ ।

ହାତୀଡର ଥିଲେ ବି ସାଇକେଲରେ ଯାଇ ଖେଳ ଦେଖିବାର ସେ ମଜା ନିଆରା ଥିଲା । ମୋର ମନେଅଛି, ଗାଁଗାଁ ଭିତରେ ହକି ମ୍ୟାଚ୍ ବେଳେ ଗଣ୍ଡଗୋଳ ବି ହେଉଥିଲା । ହେଲେ ପରେ ପୁଣି ସମାଧାନ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ତେବେ ସ୍କୁଲ୍ ଜୀବନରେ ହିଁ ମୋର ଖେଳାଳି ଜୀବନର ଭିତ୍ତି ପଡ଼ିଥିଲା ।”

ଲୋକାଲ ୱାୟାର

(ନିଜ ସ୍କୁଲ୍ ଜୀବନ ସଂପର୍କରେ ଲୋକାଲ୍ ଓ୍ବାୟାର୍ ପକ୍ଷରୁ ଭାରତ ମାଝୀଙ୍କୁ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ହକି ଖେଳାଳି ଦିଲ୍ଲୀପ ତିର୍କୀ ଯାହା କହିଥିଲେ)

ଭୁବନେଶ୍ବର, ଜାନୁଆରୀ ୭ (ଲୋକାଲ ୱାୟାର): ମନରେ ସକରାତ୍ମକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଓ ସଫଳତାର ସ୍ଵାଦ ଚାଖିବାର ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ସହଜ- ଏହାକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରି ଦୃଷ୍ଟିବାଧିତ ଅନନ୍ତ କୁମାର ନାୟକ ଏଥର ଓଏଏସ୍ ପରୀକ୍ଷାରେ କୃତକାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି।

ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ବୋଲଗଡ଼ ବ୍ଲକ ଆରିକମା ଗାଁର ସ୍ଵର୍ଗତ ଶତ୍ରୁଘ୍ନ ନାୟକ ଓ କୁମୁଦିନୀ ନାୟକଙ୍କ ପୁଅ ଅନନ୍ତ ନାୟକଙ୍କ ସହ ଲୋକାଲ୍ ୱାୟାରର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସାକ୍ଷାତକାର-

ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି କେତେ ଚ୍ୟାଲେଜିଂ ଥିଲା ଓ କିପରି ପରିଶ୍ରମ କରୁଥିଲେ ?

-ମୁଁ ଦୃଷ୍ଟିବାଧିତ। ହେଲେ ଏବେ ସବୁ ମ୍ୟାଟେରିଆଲ୍ ପି.ଡି.ଏଫ୍.ରେ ମିଳିଯାଉଛି। ପୁଣି ସ୍କ୍ରିନ୍ ଓ ଟେକ୍ସଟ୍ ରିଡିଂ ସଫ୍ଟୱାୟାର୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଆମକୁ ପଢାଯାଏ ।

ଏହାଛଡ଼ା ମୋ ପାଖରେ ଏକ ସ୍କାନର୍ ଅଛି, ମୁଁ ତାକୁ ଦରକାର ବେଳେ ଉପଯୋଗ କରି ପଢିଥାଏ ।

ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାର ବିକାଶ ସହ ମାଇକ୍ରୋସଫ୍ଟ ୱାର୍ଡରେ ମୁଁ ତାକୁ ନୋଟ୍ କରେ ଓ ବ୍ରେଲରେ ନୋଟ କରି ନିଜ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରେ ।

ଚଳିତବର୍ଷ ପ୍ରାଶାସନିକ ପରୀକ୍ଷାରେ ସଫଳ ହେବେ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ଥିଲା ?

-ଆଶା ଥିଲା ଯେ, ରେଜଲ୍ଟ ଆଉ ଟିକେ ଭଲ ହୋଇଥାନ୍ତା। ପରିଶ୍ରମ ଅନୁସାରେ ଅଧିକ ରାଙ୍କ ପାଇବାର ଆଶା ଥିଲା।

ସଫଳତାର ଶ୍ରେୟ କାହାକୁ ଦେବେ ?

-ମୋ ସଫଳତାର ଶ୍ରେୟ ମୁଁ ସମାଜକୁ ଦେବି। କାରଣ ଆଜିର ସମାଜ ଏତେ ସଚେତନ ଯେ ମୁଁ ରାସ୍ତାରେ ଯିବା ସମୟରେ ଯଦି ମୋ ପାଖକୁ ଗାଡିଟେ ମାଡି ଆସୁଛି, ସେମାନେ ମୋତେ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଦେଉଛନ୍ତି ।
ତେବେ ପରିବାର, ଶିକ୍ଷକ, ସାଙ୍ଗସାଥୀ ଓ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ଓଏଏସ୍ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ କିପରି ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେଲେ ?

-ବିଜେବି କଲେଜରେ ଯୁକ୍ତ ତିନି ପଢୁଥିବାବେଳେ ଭୁବନେଶ୍ବର ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରପୁରସ୍ଥିତ ବିକାଶ ଏଜୁକେସନାଲ୍ ଚାରିଟେବଲ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥିଲି। ସେଠାରେ ହିଁ ମୋ ଆତ୍ମବଳ ବହୁଗୁଣିତ ହୋଇଥିଲା ।
ସେଠାକାର ପ୍ରଶିକ୍ଷକମାନେ ମୋତେ ସେମାନଙ୍କ ପଢାଶୈଳୀ ସଂପର୍କରେ ଜଣାଇଥିଲେ ଯେ ଦୃଷ୍ଟିବାଧିତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଆଇଏଏସ୍ ବା ଓଏଏସ୍ ପାଇବା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ନୁହେଁ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ କଣ ପଢୁଛନ୍ତି ?

-ମୁଁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦିଲ୍ଲୀ ଜେଏନୟୁରେ ଲ ଆଣ୍ଡ ଗଭର୍ଣ୍ଣାନ୍ସରେ ପିଏଚଡି କରୁଛି ।

ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ କେଉଁ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ବେଶି ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଉଥିଲେ ?

-ଓପିଏସସିରେ ସବୁ ବିଷୟବସ୍ତୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ। ତେବେ ମୁଁ ପଲିଟିକାଲ ସାଇନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ୍ ରିଲେସନ୍ ଓ ହିଷ୍ଟ୍ରିକୁ ଅପ୍ସନାଲ୍ ଭାବେ ଚୟନ କରିଥିଲି ।
ତେବେ ଜେନେରାଲ ସାଇନ୍ସ ପାଇଁ ଅନେକ ବହି ପଢୁଥିଲି ଓ ଏନସିଆରଟିରୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲି।

କେତେ ସମୟ ପଢୁଥିଲେ ?

-ସେମିତି ସମୟ ଦେଖି ମୁଁ ପଢେନି, ଇଚ୍ଛା ଯେତେବେଳେ ହୁଏ ସେତେବେଳେ ପଢେ। କେତେବେଳେ ୧୫- ୧୬ ଘଣ୍ଟା ବି ପଢିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ହୁଏ, ଇଚ୍ଛା ନଥିଲେ ୫-୬ ଘଣ୍ଟା ପଢେ।
କେବଳ ଓଏଏସ୍ ପାଇଁ ତ ପଢୁନଥିଲି, ତା ସହିତ ପିଏଚଡି ପାଇଁ ରିସର୍ଚ୍ଚ ମଧ୍ୟ କରେ ।

ପାଠପଢା ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗ କିପରି ପାଆନ୍ତି ?

-ମୁଁ ପିଲାବେଳୁ ଅନେକ ବୃତ୍ତି ପାଇଛି। ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ବେଳେ ବାପାଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ସେବେଠାରୁ ମା ମୋତେ ବହୁତ ସହଯୋଗ କରନ୍ତିଷ। ତାଛଡ଼ା ମୁଁ ଫେଲୋସିପ୍ ମଧ୍ୟ ପାଉଛି ।

ଚାକିରିରେ ଯୋଗ ଦେବାପରେ କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିବେ ?

-କିପରି ନୂଆ ନୂଆ ସିଷ୍ଟମର ସୁବିନିଯୋଗ ହୋଇପାରିବ, ସେ ଦିଗରେ ବେଶି କାମ କରିବାକୁ ଚାହିଁବି। ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଶେଷ କରିବା ପରେ ଏହି ସଫଳତା ପାଇଥିବାରୁ ମୁଁ ଏଜୁକେସନ ସିଷ୍ଟମରେ କାମ କରିବାକୁ ଚାହିଁବି।

ରାଜ୍ୟରେ ମହିଳା ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆପଣ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ ?

-ସମାଜରେ ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ଥାନ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ- ତୃଣମୂଳ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏନେଇ ସଚେତନ କରାଗଲେ ସବୁ ଠିକ୍ ହୋଇଯିବ। ସେଥିପାଇଁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସ୍କୁଲ ବେଳୁ ହିଁ ପଢାଇବାକୁ ପଡିବ ଓ ବୁଝାଇବାକୁ ପଡିବ।

ଲୋକାଲ ୱାୟାର

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ଜାନୁଆରୀ ୫(ଲୋକାଲ ୱାୟାର): ପ୍ରାଚୀନ କଳାକେନ୍ଦ୍ର, ଚଣ୍ଡୀଗଡ଼ରୁ କଣ୍ଠ ସଙ୍ଗୀତରେ ଉଚ୍ଚତର ଶିକ୍ଷା, ଗାନ୍ଧର୍ବ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ମଣ୍ଡଳ, ମୁମ୍ବାଇରୁ ତବଲାରେ ବିଶାରଦ, ଏଥିସହିତ ଉକ୍ରଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଏମ.ମସ୍ ଏବଂ ଇତିହାସରେ ଏମ.ଏ କରିଛନ୍ତି ସେ ।

ଆକାଶବାଣୀ ଓ ଦୂରଦର୍ଶନରେ ପ୍ରଥମ ଏ-ଗ୍ରେଡ୍ ପଖାଉଜ୍ ବାଦକ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାର ଓଡ଼ିଶୀ ତାଳବାଦ୍ୟର ପ୍ରଥମ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ସେ । ଓଡ଼ିଶାର ପାରମ୍ପରିକ ପାଲା ଉପରେ ଗବେଷଣା ଜାରି ରଖିବା ସହ ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କିଛି ପାରମ୍ପରିକ ଓ ଅଭିନବ ଗୀତର ସ୍ୱର ସଂଯୋଜନା ମଧ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ସେ ।

ହାରମୋନିୟମ୍, ତବଲା, ଢୋଲକ, ମୃଦଙ୍ଗ, ମର୍ଦ୍ଦଳ ଆଦି ତାଳବାଦ୍ୟରେ ଓସ୍ତାଦି ଥିବା ଏଇ ବିରଳ ଶିଳ୍ପୀ, ଗୁରୁ ଓ ଗବେଷକ ହେଲେ ପ୍ରଫେସର ଡ. ଜଗନ୍ନାଥ କୁଅଁର । ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ଉକ୍ରଳ ସଂସ୍କୃତି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପିଜି କାଉନସିଲ୍ ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ଅବସ୍ଥାପିତ । ଏହାପୂର୍ବରୁ ସେ ଓଡ଼ିଶୀ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ରର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ସେହିଭଳି ଜଣେ ପ୍ରତିଭାସମ୍ପନ୍ନ କଳାକାରଙ୍କ ସହ ଲୋକାଲ ୱାୟାର ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କ ସାକ୍ଷାତକାର.. ..

ସଙ୍ଗୀତ ଦୁନିଆର ଯାତ୍ରା ସମ୍ପର୍କରେ କ’ଣ କହିବେ?

ବାପା ଧନେଶ୍ୱର କୁଅଁର ଜଣେ ସଙ୍ଗୀତ ଶିଳ୍ପୀ । ତାଙ୍କରିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା । ୩ୟ ଶ୍ରେଣୀରୁ ବେଞ୍ଜୁ ଓ ମୃଦଙ୍ଗ ବାଦନରୁ ଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୭୦-୭୧ରେ ରେଡ଼ିଓରୁ ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶଙ୍କ ଗୀତ ଏବଂ ଗୁରୁ ହରମୋହନ ଖୁଣ୍ଟିଆଙ୍କ ତବଲା ବାଦନ ଶୁଣି ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇପଡ଼ିଲି ।

ଭଦ୍ରକ କଲେଜରୁ ଆଇ.ଏ ପାସ୍ କରିବା ପରେ ଉକ୍ରଳ ସଙ୍ଗୀତ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ନାମ ଲେଖାଇଲି । ଏମ.ମସ୍ ପାସ୍ କଲାପରେ ପ୍ରାଚୀନ କଳାକେନ୍ଦ୍ର, ଚଣ୍ଡୀଗଡ଼ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଓଡ଼ିଶୀ କଣ୍ଠ ସଙ୍ଗୀତରେ ବିଶାରଦ, ଗାନ୍ଧର୍ବ ମଣ୍ଡଳ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ମୁମ୍ବାଇରୁ ତବଲାରେ ବିଶାରଦ, ଆଇନରେ ଡିଗ୍ରୀ ଏବଂ ଇତିହାସରେ ଏମ.ଏ ମଧ୍ୟ କରିଛି ।

ଏପରିକି ପିଏଚଡି ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଛି । ୧୯୮୯ରେ ଜାତୀୟ ମେଧାବୃତ୍ତି ପାଇଲି । ଏହାପରେ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶୀ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଯୋଗଦେଲି ।

ସଙ୍ଗୀତର ଅଭିଜ୍ଞତା ହାସଲ ପରେ ଆପଣ କ’ଣ କଲେ?

୧୯୯୩ ଏପ୍ରିଲ ୨୧ରେ ଉକ୍ରଳ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସହ ଅଧ୍ୟାପକଭାବେ ଯୋଗଦେଲି । ପରେ ତାଳବାଦ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମେ ପିଏଚଡି ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କଲି । ତାଳବାଦ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରଥମ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ”ମର୍ଦ୍ଦଳ ବିଜ୍ଞାନ’ ରଚନା କଲି । ଓଡ଼ିଶା ଆକାଶବାଣୀ ଓ ଦୂରଦର୍ଶନରୁ ପ୍ରଥମେ ମର୍ଦ୍ଦଳରେ ଏ-ଗ୍ରେଡ୍ ମାନ୍ୟତା ପାଇଲି ।

ଏହାର ଶ୍ରେୟ କାହାକୁ ଦେବେ?

ଗୁରୁ ସ୍ୱର୍ଗତ ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶ, ଭିକାରୀ ବଳ, ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା, ପଙ୍କଜ ଦାସ, ବନମାଳୀ ମହାରଣା, ମୀନତି ମିଶ୍ର, ଦେବପ୍ରସାଦ ଦାସ, ରାମାରାଓ ପାତ୍ର, ଉମେଶ କର, ହମ୍ମିଦ ଆୟିଦ୍, ଅଜିତ୍ ଦାସ, ବିଜୟ ମହାନ୍ତି ପ୍ରମୁଖ ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ଗୁରୁଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ଲାଭ କଲି ।

ଗୁରୁ ରାମହରି ଦାସଙ୍କ ସହ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସଙ୍ଗୀତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବରାବର ରହି ଆସିଲି । ଓଡ଼ିଶୀ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ରରେ କୁମକୁମ୍ ମହାନ୍ତି ମୁଖ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଥିବାବଳେ ପଣ୍ଡିତ ଭୁବନେଶ୍ୱର ମିଶ୍ର, ଗୁରୁ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ର, ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ମହାପାତ୍ର, କାଶୀନାଥ ପୂଜାପଣ୍ଡାଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲି ।

ନୃତ୍ୟପ୍ରବୀଣା ସ୍ୱର୍ଗତା ସଂଯୁକ୍ତା ପାଣିଗ୍ରାହୀ, କୁମକୁମ୍ ମହାନ୍ତି, ଗୁରୁ ହରମୋହନ ଖୁଣ୍ଟିଆ, ପଣ୍ଡିତ ଉମେଶ କର, ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କର, ବିକାଶ ଦାସ, ସୁବାସ ଦାସ, ଆକାଶବାଣୀ କଟକ ଓ ଉକ୍ରଳ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ସମସ୍ତ ସହକର୍ମୀ, ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗର କର୍ମଚାରୀ, ଏହାବ୍ୟତୀତ ସାହିତ୍ୟିକ ବିଜୟ ନାୟକ, କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର, ଉମେଶ ପାଣିଗ୍ରାହୀ, ବନ୍ଧୁ ବିନୋଦ ରାଉତ ଏବଂ ମୋ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ ଶ୍ରେୟ ଦେବି ।

କିଛି ସ୍ମରଣୀୟ ଘଟଣା?

୧୯୯୯ରେ ଆକାଶବାଣୀରୁ ଏ-ଗ୍ରେଡ୍ ମାନ୍ୟତା ପାଇବାର ଖୁସି ଆଦୌ ଭୁଲି ହେବନାହିଁ । ଏହାପରେ ଦୂରଦର୍ଶନରେ ଏକକ ବାଦନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଉକ୍ରଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସମାବର୍ତ୍ତନରୁ ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କଠାରୁ ପିଏଚଡି ଡିଗ୍ରୀ ପାଇବା ଥିଲା ଅଭୁଲା ମୁହୂର୍ତ୍ତ । ଯେଉଁଦିନ ପ୍ରଥମେ ଲେକଚର ଡେମନଷ୍ଟ୍ରସନ୍ କ୍ଲାସ୍ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଦେଇଥିଲି ତାହା ଥିଲା ଅପାସୋରା ଅନୁଭବ ।

କେଉଁମାନଙ୍କଠାରୁ ତାଳବାଦ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନ ହାସଲ କରିଛନ୍ତି?

ଗୁରୁ ବନମାଳୀ ମହାରଣା ମୋର ଗୁରୁ । ତାଙ୍କଠାରୁ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ ପରେ ଗୁରୁ ହରମୋହନ ଖୁଣ୍ଟିଆଙ୍କଠାରୁ ମର୍ଦ୍ଦଳ ଓ ତବଲା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଉ କିଛ ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କଲି । ସର୍ବୋପରି ଗୁରୁ ରାମହରି ଦାସଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ସଙ୍ଗୀତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତଥ୍ୟ ସମ୍ବଳିତ ସେମିନାରଗୁଡ଼ିକରୁ କିଛି ଥିଓରିଟିକାଲ୍ ଓ ପ୍ରଦର୍ଶନ କଳା ସମ୍ପର୍କିତ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କଲି ।

ସଙ୍ଗୀତ ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ରକ୍ତଗତ ନା ଅଧ୍ୟବସାୟର ଫଳ?

ମୋ ପରିବାର ସଙ୍ଗୀତରେ ତଲ୍ଲୀନ । ପତ୍ନୀ ମହାପାତ୍ର ମୀନତି ଭଞ୍ଜ ଜଣେ ସୁଗାୟିକା । ବାପା ଧନେଶ୍ୱର କୁଅଁର, ବଡ଼ବାପା ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର କୁଅଁର ସଙ୍ଗୀତବାଦ୍ୟ ଜାଣନ୍ତି । ମୋ ଭାଇ, ଭଉଣୀ ଗୀତ ବୋଲନ୍ତି । ସାନଭାଇ ଗୋପୀନାଥ ଜଣେ ଓଏଏସ୍ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ସଙ୍ଗୀତପ୍ରିୟ । କନ୍ୟା ଜୟସ୍ମିତା କୁଅଁର ପାଠ ସହ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ ସଙ୍ଗୀତ ସାଧନାରେ ରହିଛି । ସଙ୍ଗୀତ ମୋ ପାଇଁ ରକ୍ତଗତ ପ୍ରେରଣା ଏବଂ ଅଧ୍ୟବସାୟଗତ ଅଭିଜ୍ଞତା ମାତ୍ର ।

ସଙ୍ଗୀତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗବେଷଣା ସମ୍ପର୍କରେ କ’ଣ କହିବେ?

ମୋର ସ୍ୱରଚିତ ମର୍ଦ୍ଦଳ ପୁସ୍ତକଟି ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟତୀତ ହିନ୍ଦୀ ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି । ଓଡ଼ିଶାର ପାରମ୍ପରିକ ପାଲା ଉପରେ ଗବେଷଣାମୂଳକ ସନ୍ଦର୍ଭଟି ବି ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ଏହା ସୃଷ୍ଟିତତ୍ତ୍ୱ, ସଙ୍ଗୀତ ତତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଶରୀର ତତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆଧାରିତ ।

ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ସମ୍ପର୍କରେ କ’ଣ କହିବେ?

ଯେଉଁ ସଙ୍ଗୀତ ଶାସ୍ତ୍ରର ଅନୁସରଣ କରେ ତଥା ନୀତିନିୟମ ଭିତରେ ରହେ ଆମେ ତାହାକୁ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ କହିବା । ଓଡ଼ିଶୀ ଗାୟନ ଯେହେତୁ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ପରମ୍ପରାକୁ ଅନୁସରଣ କରୁଛି-ଓଡ଼ିଶୀ ନିଶ୍ଚିତଭାବେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ । ସେଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।

ଲୋକାଲ ୱାୟାର